Günümüzde inşaat endüstrisi, üretkenliği engelleyen sorunlar,
saha güvenliğini zayıflatan riskler, yetersiz sürdürülebilirlik
çabaları ve genç nesiller için tercih olmama durumları ile
mücadele ediyor. Nesnelerin İnterneti, Makine Öğrenimi ve Yapay
Zeka gibi teknolojiler, en yaygın sorunları çözüme
kavuşturdukları için inşaat sektörü için de harika çözümler
üretebilirler. Teknolojinin potansiyelinin farkına varan birçok
inşaat şirketi, Dijital Dönüşümü ciddi olarak düşünüyor (ve
bazıları halihazırda geçmeye başladı bile). Sonuç olarak,
teknoloji kullanımı kesinlikle artıyor. Örneğin, inşaat
pazarındaki küresel IoT 2024'te 7,8 milyar dolara ulaştı ve
%16,5'lik bir YBBO'da büyüyerek 2024'te 16,8 milyar dolara
çıkması bekleniyor. Aşağıda, modern teknolojinin inşaat
sektörünün karşılaştığı zorlukları çözmeye yardımcı olabileceği
bazı durumlardan bahsedeceğiz.
Güvenlik Sorunları
İnşaat sektörü iş güvenliği açısından en tehlikeli işkollarından
birisidir. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de kazaların
yoğunlaştığı sektörler vardır. İnşaat en tehlikeli işkollarından
birisidir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre
inşaat işçileri, diğer sektörlerde çalışan işçilere oranla 3-6
kat daha fazla kazaya uğrama riski taşımaktadırlar. Ülkemizde
inşaat sektörü gerek ölümlü, gerekse sürekli iş göremezlik kaza
sıklığının en fazla olduğu sektördür. Sosyal Güvenlik Kurumu
(SGK) verilerine göre, ülkemizde bir yılda gerçekleşen tüm iş
kazalarının yaklaşık %9’u, sürekli iş göremezliklerin %18’i ve
ölümlü iş kazalarının % 28’i inşaat işlerinde gerçekleşmektedir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın iş kazalarıyla mücadele
açısından belirlediği öncelikli üç sektörden birisi de inşaat
sektörüdür. Ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının
hazırlamış olduğu Tehlike Sınıfları Yönetmeliği'ne göre inşaat
sektörü "Çok Tehlikeli İşler" sınıfında yer almaktadır.
Yukarıdakileri göz önünde bulundurarak, bu sektörün
çalışanlarının güvenliğini sağlamak için risk azaltmaya
odaklanmak ve protokollerin ana hatlarını çizmek gerekir.
Çalışanlarını koruyamayan şirketler, mali ve cezai suçlamalara
tabi tutulabilir. İnşaat sektöründe teknolojinin doğru kullanımı
güvenliği artırabilir. Ankete katılan müteahhitlerin %60'ı
giyilebilir teknolojinin güvenliği artıracağına inandığından,
bu, USG şirketi tarafından yayınlanan çalışma ile tutarlıdır.
Ankete katılanların %22'si otomatik ekipman veya robotiklerin
güvenliğe katkıda bulunacağını düşünürken, %18'i dronlara oy
veriyor.
Yerinde Görüntüleme
Dronlar ve CCTV kameraları gibi cihazlar, şantiyelerden
milyonlarca görüntü yakalayabilir. Toplanan veriler, çökme
olayları gibi riskleri belirlemek ve inşaat işçilerini tehlike
konusunda uyarmak için AI kullanılarak analiz edilebilir.
Ayrıca, güvenli çalışmayanların davranışlarını tespit etmeye ve
işyeri güvenliği uygulamaları ve düzenlemeleri konusunda özel
eğitim için kişileri belirlemeye yardımcı olmak için bu
görüntüler kullanılabilir.
İnşaat Alanlarındaki Sensörler
IoT cihazları, kullanıcıların riskli bölgeleri
vurgulayabilecekleri gerçek zamanlı bir şantiye haritası
oluşturmalarını sağlar. Bu sistem, işçileri tehlikeli alanlara
yaklaşırken dikkatli olmaları konusunda uyarmak için
kullanılabilir. Ek olarak, IoT özellikli tahliye uyarıları, bir
şantiyenin genel gürültüsü göz önüne alındığında bazen duyulması
zor olan olan geleneksel düdüklerden daha etkilidir. Triax
Technologies, bu iddianın bir kanıtı olarak, IoT tabanlı tahliye
sistemlerinin, çalışanların acil durum alanlarından %70 daha
hızlı çıkmalarına yardımcı olduğunu iddia ediyor.
Giyilebilir Cihazlar
Accenture, inşaat çalışanlarını durumlarını ve çevredeki ortamı
izleyebilen IoT cihazlarıyla donatmayı öneriyor. IoT pazarı, bir
şantiyede faydalı olabilecek birçok cihaz örneği sunar.
Zippkool, vücut ısısını normal seviyede tutmak için bir soğutma
mekanizması geliştirdi. SolePower, düşmeleri algılayabilen ve
rapor edebilen kendinden şarjlı botlar ve tabanlar üretti. Yine
bir başka örnek, ağır makine kullanan işçileri izleyen
giyilebilir sensörlerdir. Sensörler bir sıkıntı veya yorgunluk
belirtisi tespit ederse, yorgunlukla ilgili bir kazadan kaçınmak
için söz konusu işçiye bir mola verebilecek bir yöneticiyi
otomatik olarak bilgilendirirler. Son bir örnek de, çalışanların
kılavuzlara ve talimatlara erişmelerini sağlayan ve görevlerini
kesintiye uğratmadan ihtiyaç duydukları bilgileri almalarını
sağlayan giyilebilir gözlüklerdir.
Ekipman Kontrolü
İnşaatta çalışma sürecinde ekipmanın yerini ve durumunu izlemek
çok önemlidir. Önemine rağmen, birçok şirket ekipman
hareketlerini manuel olarak izlemek için hala elektronik
tablolara ve hatta kalem ve kağıda güveniyor. Bu süreç zaman
alıcıdır ve modern inşaat araçlarının karmaşıklığı
düşünüldüğünde, kaçınılmaz olarak hareket günlüklerinde hatalar
ortaya çıkarır. Kritik bir proje üzerinde çalışan mühendislerin
bir ekipman günlüğünü kontrol etmesi ve ardından önceden
tanımlanmış bir konuma gelip yalnızca eksik makineyi bulması çok
yaygındır. Bu durum tipik olarak kafa karışıklığı, suçu hemen
başkasına atma ve proje için kaçırılan son tarihlerle
sonuçlanır. Dijitalleşme, inşaat endüstrisinde ekipman
kontrolünü veri analizleri ve Öngörücü Bakım gibi teknolojilerle
otomatikleştirebilir.
Öngörücü Bakım
Ekskavatörlere, buldozerlere, kule vinçlere ve diğer inşaat
makinelerine takılan sensörler, fren sıcaklığı, yakıt tüketimi,
nem vb. farklı parametreleri izleyebilir ve araçlardaki herhangi
bir bozulmayı artmadan önce rapor edebilir. Performans
sorunlarını ekipman kırılmadan önce tespit etmek üretkenlik için
çok önemlidir. Çünkü bu durum, inşaat firmalarının projeyi
beklemeye almadan arızalı parçayı onarmalarına izin verir.
Kestirimci Bakım (tam zamanında bakım), onarım maliyetlerini
%5-10 azaltırken bakım planlama çabalarını da %20-50 azaltır.
Akıllı Makine Kullanımı
Sensörlerden toplanan telematik verileri, örneğin makinelerin
soğuması gerektiğinde, ekipman kullanımına ilişkin içgörüler
elde etmek için analiz edilebilir. Makine amortismanı, makinenin
garantisi ve yedek parça stoğu gibi diğer iş verileriyle
birleştirildiğinde iş sürecinde gerekli kararları vermek için
gerçekten faydalıdır.
Sensörlerle Takip
RFID (Radyo Frekansı Tanımlama) etiketlerinin daha küçük
ekipmana takılması, aletlerin bir şantiyede kolayca bulunmasına
yardımcı olur, iyi bilirsiniz ki özellikle kaybolan aletler daha
küçük aletlerdir. Otomatik varlık takibi artık inşaat sektöründe
bir lüks değil. Ticari İnşaat Endeksinde bildirildiği gibi,
ekipman etiketleme, dronlardan sonra inşaatta en çok kullanılan
teknolojilerden biriydi. Ve kullanımının 2022'ye kadar neredeyse
iki katına çıkması bekleniyor.
Verimlilik
Deloitte tarafından yürütülen araştırma, son 20 yılda sektörler
arasında üretkenliğin %25 arttığını gösteriyor. İmalat
endüstrisi tek başına performansı %60 artırmayı başardı.
Şaşırtıcı bir şekilde, inşaat sektöründeki verimlilik yalnızca
%5 arttı. Bu düşük verimlilik artışı, inşaat işçilerinin sahada
yaşadığı aksiliklere bağlanabilir. Örneğin, bina tasarımındaki
hatalar inşaat sürecini önemli ölçüde geciktirebilir. Ek olarak,
tüm projeyi geciktirebilecek beton kürleme gibi bazı işlemlerin
zaman dilimini tahmin etmek zordur. İnşaat sektörünün bu
verimlilik gecikmesinin üstesinden gelmek için Dijital Dönüşümü
düşünmesinin zamanı geldi aslında.
Yapı Bilgi Modellemesi (BIM)
BIM, temel yapısı ve sistemleri ile birlikte bir bina planının
3B modelinin oluşturulduğu teknoloji destekli bir süreçtir. Bu
sanal model dinamiktir - bir parça değiştirildiğinde,
diğerlerinin tümü (elektrik, ısıtma, mimari, sıhhi tesisat vb.)
otomatik olarak değişime uyarlanır. Herhangi bir tutarsızlık
inşaat süreci başlamadan önce tespit edilebileceğinden, BIM
inşaattaki hataları önemli ölçüde azaltabilir. Bina iskan
edildikten sonra bile, bina sahibi tesis yönetimi ve kestirimci
bakım hakkında bilgi edinmek için BIM planını kullanabilir.
Risk Yönetimi Yazılımı
Bu, Makine Öğrenimi ve diğer analizlerle birlikte yukarıda
bahsedilen BIM yazılımını kullanmak için özel bir programdır.
Bir inşaat projesini çevreleyen farklı risk türlerini tahmin
edebilir. Bu bilgiye önceden sahip olmak, yöneticilerin riskleri
azaltmasına ve performansı artırmasına yardımcı olur.
Bu tür yazılımlara bir örnek BIM 360 Construction IQ'dur.
Program, günlük olarak risk değerlendirmesi gerçekleştirir,
yüzlerce proje sorununu gözden geçirir ve potansiyel
düşme/çökme, su tehlikeleri içeren ve güvenlik denetimi
gerektiren unsurları "yüksek risk" olarak işaretler. Autodesk,
taşeronlarla ilgili riskleri ve sahadaki güvenliği izlemek için
Swinerton Builders ile işbirliği içinde bu yazılıma pilotluk
yaptı. Swinerton, uygulamadan memnun kaldı ve güvenlik
sorunlarını gerçekten vurgulayabileceğini ve hatta bunları
düzeltmek için doğru alt yükleniciyi atayabileceğini belirtti.
Beton Kürlemeyi Tahmin Etme
Yukarıda belirtildiği gibi, betonun kuruması ve istenen
özelliklere ulaşmasının ne kadar süreceğini tahmin etmek zordur.
Neyse ki teknoloji yardımcı olabilir. Sıcaklık sensörleri,
gerçek zamanlı olarak kürleme hakkında bilgi ileten döküm
sırasında betona gömülebilir. Bu, inşaat yöneticilerinin
faaliyetlerini kesin bir şekilde planlamalarına ve işgücü
kullanımını optimize etmelerine olanak tanır.
Sürdürülebilirlik
Günümüzde sürdürülebilirlik sıkça tartışılan bir konudur ve
insanlar bunların dünya üzerindeki etkilerinin farkındadır.
Sonuç olarak insanlar, müteahhitlerin sürdürülebilir malzemeler
kullanmalarını çok ister. Bu, yeşil inşaat uygulayan şirketlere
rekabet avantajı da sağlar. Bununla birlikte, tüketicinin
tercihleri, endüstrinin daha çevre dostu uygulamalar aramasının
tek nedeni değildir. İnşaat sektörü, 2017'ye göre %2 artışla
2018'de CO2 emisyonlarının %39'unu oluştururken, inşaat atığı
hacminin 2025 yılına kadar 2,2 milyar tona ulaşması bekleniyor.
Dijital girişimleri endüstriye dahil etmek, karbon salımını
azaltmaya yardımcı olacaktır.
Prefabrik Bileşenler
Prefabrik parçaların kullanılması daha az maliyetlidir ve daha
az inşaat atığı ile sonuçlanır. Ancak, bileşenlerin teslimatını
koordine etmek kolay olmadığından, bu yaklaşım büyük ticari
binalarda işe yaramayabilir. IoT teknolojisi, tedarik
zincirindeki parçaları izlemek için RFID sensörlerini kullanarak
bu sorunu çözmeye yardımcı olur. Londra'daki Leadenhall Binası
bu teknoloji kullanılarak inşa edildi.
Yeşil Bina
Yeşil Bina, karbon salımını en aza indirmek için teknolojiyi
kullanma çabasıdır. Sadece inşaat için sürdürülebilir malzemeler
kullanmayı değil, aynı zamanda bir binanın tamamlandıktan sonra
karbon emisyonunu en aza indirmeyi de hedefler. Binaya ve
altyapısına gömülü bir IoT sistemi, kullanılmayan sistemleri
otomatik olarak kapatmaya yardımcı olur ve binanın optimum
enerji seviyelerinde çalışmasını sağlar. Yeşil binanın ünlü bir
örneği Amsterdam'daki Edge'dir. Sıcaklık, ışık, hareket ve nem
dahil olmak üzere farklı parametreleri yakalamak için 28.000
sensörle doludur. Park alanlarında bile LED ışıklarının
otomobiller geldiğinde parlamasını ya da kısılmasını sağlayan
sensöre sahiptir.
İşgücü Eksiklikleri
Günümüzde inşaat sektörü, genç kuşakta kariyer yapma konusunda
çok az talep olduğundan, sektör işgücü sıkıntısı ile karşı
karşıyadır. İş gücü kıtlığı, daha uzun proje sürelerine ve daha
düşük müşteri memnuniyetine neden olmakta. Ek olarak, daha
deneyimli işçilerin emekli olmasıyla, şirketler daha az vasıflı
insan almaya zorlanmakta, bu da daha fazla kazaya ve güvenlik
sorunlarına yol açmaktadır. Bazı durumlarda teknoloji, insan
işgücüne bir alternatif sunarken, aynı zamanda onu genç nesiller
için daha çekici hale getiriyor.
Otonom Sistemler
Kendi kendine giden kamyonlar ve ekskavatörler, özellikle yüksek
risk içeren bazı inşaat işlerinde insanların yerini alabilir. Bu
araçlar, otomatik hareket etme ve görevleri tamamlamak için GPS
ve 3B şantiye modellerini kullanırlar. Dahası, insansız hava
araçları (İHA'lar) görüntüleri yakalayarak ve bunları daha sonra
şantiyelerindeki ilerlemeyi izlemek için kullanacak olan inşaat
yöneticilerine aktararak büyük inşaat yerlerinin araştırılmasına
yardımcı olabilirler.
Daha Fazla Çekicilik
İnşaat işleri genellikle genç nesiller tarafından tehlikeli ve
sıkıcı olarak algılanır. AI, VR ve IoT gibi dijital
teknolojileri kullanmak, sektörü gençler için daha çekici hale
getirebilir.
Dijitalleşmeye Yatırım Yapmaya Başlayın
İnşaat sektöründeki Dijital Dönüşüm, rekabet avantajı elde
etmek, çalışanlara daha iyi çalışma koşulları sunmak ve
dünyadaki karbon salımını en aza indirmek gibi pek çok konuda
mükemmel fırsatlar sunmaktadır. Dijitalleşmenin artık bir
seçenek değil, bir zorunluluk haline geleceği bir noktaya
ulaşacağız. Unutmayın, dijitalleşemeyen şirketler zamanı
geldiğinde ağır bir bedel ödeyeceklerdir.
